Ters Yüz Edilmiş Sınıf Modeli (Flipped Classroom)

Dünya büyük bir değişimin içerisinde. Bu büyük değişim, dünya çapında etkisini gösteren korona virüs felaketiyle birlikte iyice hızlanmış durumda. Değişimden nasibini almayan hemen hemen hiçbir sektör kalmadı. Ekonomi, üretim, tüketim, spor, siyaset, teknoloji, yaşam şeklimiz ve tabii ki eğitim.

Eğitim, yeni eğitsel teknolojilerin, öğrenci özelliklerinin ve öğrenci beklentilerinin etkisiyle son zamanlarda değişim göstermektedir. Pandemiden dolayı “Online eğitimler” ön plana çıktı. Online eğitimlerde eğitim görenlerin sayısı milyonları aştı.

Eğitim, eski yaşam şartlarımızda olduğu gibi yalnızca öğrencilerin okula gelerek; hazırlanan müfredatlar doğrultusunda saptanan hedeflerin, kazanımlarının kazandırılmaya çalıştırıldığı düz mantıktan çoktan evrildi.  Sınıf ortamı sadece okullar değil, evler ve her yer birer sınıf olmaya başladı.

Eğitimcilerin okulu dört duvar arasında değil her yerde hayal etme zamanı geldi ve geçiyor. Öğrencilere; yararlı bilgi nedir, nasıl elde edilir, yararlı bilgi kaynaklarına nasıl ulaşılır gibi konularda yardımcı olmak eğitimcilerimizin bu süreçte en önemli görevleridir. Maarif camiamızın; gerçek bilgiyi elde etmenin en büyük güç olduğu bilincini öğrencilerimize kazandırmanın, eğitimin olmazsa olmazı durumuna geldiğini kavraması ve bu yönde adımlar atması gerekiyor.

Talebelerimizin, pasif katılımcı rolünden sıyrılıp, gözlemleyen, araştıran, deneyen ve uygulayan bir yapıya bürünmesi gerekmekte olduğu aşikardır. Pasif katılımcılıktan kurtulan ve sınıfta aktif katılımcı olan öğrenciler daha istekli bir şekilde okula gelmek isteyeceklerdir.

Çağımızın yeni koşullarında eğitimimizde yeni yapılanmalara ihtiyaç duyuyor. Bu yapılanmalardan biri de ters-yüz edilmiş sınıf modelidir.

TERS-YÜZ EDİLMİŞ SINIF MODELİ – FLİPPED SINIF MODELİ

Öğrencinin pasif katılımcı olduğu ve öğretmen kontrolünde yürütülen geleneksel sınıf modeli öğrenme yaklaşımlarının Ters-yüz edilmiş sınıflarda sınıf içi etkinliklerin öğrencilere sınıf dışında sunulması, geleneksel yapıda sınıf dışında yapılması beklenen ödev ve etkinliklerin de sınıf içerisine getirilmesi olarak tanımlanmaktadır.

Ters-Yüz Edilmiş Sınıflar

Temel olarak, sınıf içi etkinliklerin sınıf dışına, sınıf dışı etkinliklerin ise sınıf içine çekilmesi olarak tanımlanan (Lage, Platt, & Treglia, 2000) ters-yüz edilmiş (Flipped(inverted)) sınıflar son dönemde fen, matematik ve diğer derslerde popüler bir pedagojik yaklaşım olarak dikkat çekmektedir. Ters-yüz edilmiş sınıflarda, öğrenciler ders videolarını bilgisayarlarından, tabletlerinden, akıllı telefonlarından ya da başka medya oynatıcılarından sınıf dışındayken izleyebilmektedir. Sınıf içine ise ödevlerini getirerek öğrenme sürecine daha aktif katılmaktadır (Knewton.com, 2011)

Bishop ve Verleger (2013) çalışmalarında ters-yüz edilmiş sınıflar için ayrıntılı bir tanımlama giderek sınıf içinde etkileşimli grup tabanlı öğrenme aktiviteleri ve sınıf dışı bilgisayar tabanlı bireysel öğrenme aktiviteleri olarak iki bölümden oluştuğunu ifade etmişlerdir. Bu doğrultuda aşağıdaki şekil Bishop ve Verleger (2013)’in ters-yüz edilmiş sınıf modelinin şematik gösterimidir (Şekil 1).

Ters-Yüz Edilmiş Sınıfların Kullanımı:

Son dönemde kullanımı artan tekniklerden biri olan ters-yüz edilmiş sınıfların kullanımı geleneksel yaklaşıma göre daha iyi bir planlamayı ve takibi beraberinde getirmektedir. Başarıya ulaşabilmek için sadece sınıf içi etkinliklerin değil, aynı zamanda sınıf dışı etkinliklerin de doğru ve etkili planlanması gerekecektir. Ders dışı etkinlikler için hazırlanan ders anlatımlarının anlaşılır, tekrar edilebilir ve etkili olmasına özen gösterilmelidir. Bu doğrultuda etkili sunular hazırlanarak videolara dönüştürülebilir ve internet üzerinden öğrencilere ulaştırılabilir.

(Bergman & Sams, 2012; Day, 2008). Derse sınıf dışında hazırlanmış olan öğrenci sınıfa konunun farkında olarak gelecek ve etkileşimli grup aktivitelerine dahil olabilecektir. Ters-yüz edilmiş sınıf yapılanmasında sınıf dışı etkinliği yerine getiren öğrencinin sınıf içi sürecine aktif katılımını sağlamak için de dersin çok iyi yapılandırılmış olması gerekir.

Sınıf içi dersin nasıl planlandığını örneklendirmek açısından Frydenberg (2012)’un çalışmasından yararlanılmıştır. Öğrenci sınıf dışında ders anlatımını işledikten sonra sınıf içinde ders anlatımına gerek kalmayacak, dersin başından sonuna etkileşimli grup aktivitelerine yer verilebilecektir. Sınıf dışında öğrencilerin kendilerinden beklenen ödevlerin yapımında yalnız kalmamaları için eğitmenlerle istedikleri zaman bir araya gelebilecekleri bir planlama yapmışlardır. Bunun dışında sınıf içinde öğrenciler için daha karmaşık sorunlar yarattıklarını ve grup aktivitelerine yönlendirdiklerini, iki saatlik bir birliktelik için süreci de aşağıdaki gibi planladıklarını belirtmişlerdir. 

• 5 dakika: karşılama ve duyurular
• 5 dakika: ders dışı videolara dayalı hızlı soru-cevap
• 5 dakika: sınıfının etkinliğini açıklamak
• 40 ile 45 dakika: gruplar halinde sınıf etkinliği tamamlamak
• 15 ila 20 dakika: her grubun etkinliğini incelemek, neler yaptıklarını paylaşmalarını sağlamak ve karşılaştıkları sorunları tartışmak

Ters-yüz Edilmiş Sınıfların Avantajları Bergmann ve Sams’in radikal değişiklik olarak ifade ettiği ters-yüz edilmiş sınıflar öğretmen ve öğrenci için birçok avantaj sağlamaktadır. Bu avantajlar aşağıdaki gibi özetlenebilir (Fulton, 2012; Herreid & Schiller, 2013).

Ters-yüz edilmiş sınıf; Öğrencilerin kendi hızlarına göre hareket etmesini sağlayacaktır.

• Ev ödevlerinin sınıf içinde yapılması öğretmenlerin öğrenme güçlüğü çeken öğrencileri belirlemesine yardımcı olacaktır.   
• Öğretmenler müfredatı çok daha kolay düzenleyebilir ve güncelleyebilir.
• Güncel müfredat 7/24 öğrencilere sağlanabilir.
• Sınıf içi zaman daha etkili ve yaratıcı kullanılabilir.
• Öğretmenler raporlama yöntemiyle öğrencilerin gelişimin, ilgilerini ve katılımlarını ortaya çıkarabilir.
• Yeni öğrenme yaklaşımlarında temel alınan öğrencinin merkeze alınması durumu ile bire bir örtüşen bir yapı olduğundan yeni öğrenme yaklaşımlarıyla derslere destek sağlanabilir.
• 21. yy becerilerinin gelişimine katkı sağlayacaktır. (Önceki  yazılarımıza bakınız.)
• Öğrencilerle araştırma yapmak için daha fazla zaman sağlayabilecektir.
• Öğrenciler sınıf içinde bilimsel malzemelerle daha fazla vakit geçirebilecek ve farkındalıkları daha fazla gelişecektir. 
• Sınıf içinde ve sınıf dışında dersle sürekli bir uğraş sağlayacaktır.
• Öğrenciler öğrenme ortamına daha aktif şekilde katılacaklardır ve bu durum öğrencilerin yaptıkları işi sevmelerine sebep olacaktır.

Sonuç: Belirtildiği gibi ters-yüz edilmiş sınıflar için eğitimsel yapının önemli bir dönüşümü demek yanlış olmayacaktır. Bu dönüşümün sadece aktivite düzeyinde olmaması, öğrenciden öğretmene genel zihniyetin de dönüşüme ve değişime uğraması gerekmektedir. Öğretmenlerin sınıf içi etkinlikler kadar sınıf dışı etkinliklere de ağırlık vermeleri gerekmekte ve öğrencilerin sorumluluk almalarını ve etkileşime girmelerini kendilerine asli öncelik olarak belirlemeleri gerekmektedir. Bunun yanında teknoloji okur-yazarlığını da arttırmalı ve etkili video teknikleri ve öğretim tasarımı süreçlerine hâkim olmaları beklenmektedir. Öğrenciler açısından ise ters-yüz edilmiş sınıflar daha fazla emek ve uğraş anlamına gelmektedir. Öğrencilerin derse hazırlıksız gelmeleri süreçte aksamalarına sebep olabilir. Grup içi etkileşimin öğrenmeyi olumlu etkileyeceği ön görülebilir. Bu doğrultuda grup içi etkinliklere öğrencilerin yoğun katılımı beklenmektedir. Bu katılım sadece öğrenci sayesinde değil dersi yöneten ve yürüten kişinin etkisiyle gerçekleşebilecektir.

Eğitimsel hedefler arasında zaman ve maddiyat açısından ekonomiklik hedeflenmektedir. Bu doğrultuda tersyüz edilmiş sınıflar tek başına ekonomik olma ilkesiyle bağdaşmıyor olarak görünebilir ancak uzun vadede ulaşılacak sonuçlar sonrasında bu algının yanlış olduğu söylenebilir. Bu sonuçlar arasında öğrencilerin aktif katılımının üst düzey becerileri geliştireceği, sınıf içi uygulamalarla edinilen bilgilerin gerçek yaşamda karşılaşılan bir probleme daha rahat uyarlanabileceği ve öğrencilerin öğrenme sürecinde sorumluluklarının arttırılması gerçek yaşama daha hızlı adapte olabilmelerine yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bu doğrultuda ters-yüz edilmiş sınıf modelinin geleneksel modele nazaran daha iyi sonuçlar doğuracağı ve eğitimden beklenen üst düzey gelişim hedefine ulaştırmada önemli bir adım olacağı öngörülmektedir.


Kalın Sağlıcakla…